شرکت‌ها از بودجه‌بندی استفاده می‌کنند تا برنامه‌ریزی و کنترل را در شرکت خود تسهیل کنند و از این طریق جنبه‌های مالی کسب‌وکار خود را مدیریت کرده و برای توسعه محصول جدید در آینده برنامه‌ریزی نمایند. همچنین بودجه‌بندی امکان ارزیابی عملکرد شرکت‌ها در طول دوره برنامه‌ریزی را خواهد داد.
شرکت‌ها از بودجه‌بندی استفاده می‌کنند تا برنامه‌ریزی و کنترل را در شرکت خود تسهیل کنند و از این طریق جنبه‌های مالی کسب‌وکار خود را مدیریت کرده و برای توسعه محصول جدید در آینده برنامه‌ریزی نمایند. همچنین بودجه‌بندی امکان ارزیابی عملکرد شرکت‌ها در طول دوره برنامه‌ریزی را خواهد داد.
قبل از آن‌که فرایند برنامه‌ریزی بودجه‌بندی بتواند آغاز شود شرکت باید یک برنامه استراتژیک و یک مجموعه از اهداف را بر اساس این‌که آن برنامه استراتژیک چه چیزهایی را در پنج سال آینده پوشش خواهد داد توسعه دهد.
برنامه استراتژیک شالوده‌ای برای بودجه‌های مختلف ایجادشده توسط شرکت شکل خواهد داد.
بودجه جامع چیست؟
بودجه جامع سند برنامه بودجه یک‌ساله برای شرکت است که تمام بودجه‌های دیگر را در برمی‌گیرد. ازنظر زمانی با سال مالی شرکت مطابقت داشته و ممکن است به‌صورت سه‌ماهه و یا حتی ماهانه تقسیم‌بندی شده باشد. اگر شرکت در نظر داشته باشد که بودجه جامع یک سند مداوم باشد که هرسال تدوین می‌شود پس باید طبیعتاً یک ماه به بودجه اضافه شود تا انجام برنامه‌ریزی تسهیل گردد. به این شکل از بودجه‌بندی، بودجه‌بندی مستمر گویند. کمیته بودجه معمولاً بودجه جامع را برای هرسال تدوین می‌کند که توسط مدیر بودجه که عمدتاً کنترل‌گر شرکت هست هدایت می‌شود.
بخش‌های اصلی بودجه جامع کدم‌اند؟
بسته به سایز شرکت، بودجه جامع یک سند برنامه بودجه مبسوط و جامع است و معمولاً دو بخش دارد: بودجه عملیاتی و بودجه مالی.
بودجه عملیاتی، فعالیت‌هایی در شرکت را نشان می‌دهد که مولد درآمد هستند و شامل درآمدها و هزینه‌ها هست. نتیجه آن، صورت سود و زیان است.
بودجه مالی جریان نقدی ورودی و خروجی و سایر عوامل مؤثر بر جایگاه مالی شرکت را نشان می‌دهد. جریان ورودی و خروجی نقدی از بودجه نقدی به دست می‌آید.
بنابراین نتیجه بودجه مالی، ترازنامه بودجه شده هست. بودجه‌های عملیاتی ابتدا آماده می‌شوند زیرا اطلاعات حاصل از بودجه‌های عملیاتی برای بودجه‌های مالی موردنیاز است.
مرور کلی بر بودجه عملیاتی
بودجه عملیاتی در حقیقت از هشت برنامه زمانی پشتیبانی‌کننده بودجه تشکیل‌شده است. آن‌ها به یکدیگر مرتبط بوده و با یکدیگر یکپارچه می‌شوند تا صورت سود و زیان بودجه شده را بر اساس بودجه عملیاتی توسعه دهند. اولین برنامه زمانی بودجه فروش است که بر اساس پیش‌بینی فروش شکل می‌گیرد. بودجه فروش معمولاً مانند پیش‌بینی فروش نیست اما بر اساس صلاحدید مدیریتی و سایر داده‌ها تنظیم می‌شود.
برنامه زمانی دوم برای برنامه‌ریزی بودجه، برنامه زمانی تولید است. بعد از تعیین میزان فروش که شرکت انتظار دارد در سال آینده داشته باشد، شرکت مقدار فروش واحدهایی که باید داشته باشد تا بودجه فروش و الزامات موجودی پایان دوره را برآورده سازد تعیین می‌کند. اکثر شرکت‌ها موجودی پایان دوره‌ای دارند که باید در هرماه و یا هر سه ماه به آن دست‌یافت تا با کمبود موجودی مواجه نشد.
برنامه زمانی بعدی، بودجه خرید مواد اولیه مستقیم است که شامل مواد خامی است که شرکت در فرایند تولید از آن استفاده می‌کند و در واقع به بودجه دستمزد مستقیم و بودجه سربار شرکت اشاره دارد.
بودجه سربار ساخت شرکت شامل هزینه‌های سربار متغیر و ثابت هست.
بودجه موجودی کالاهای تمام‌شده در پایان دوره برای تکمیل هزینه کالاهای فروخته‌شده و ترازنامه ضروری است. این بودجه به هر یک از واحدهای محصول تولیدشده یک ارزش بر اساس مواد خام، دستمزد مستقیم و سربار تخصیص می‌دهد.
بودجه هزینه‌های اداری و فروش با هزینه‌های غیر تولیدی مانند هزینه حمل و تدارکات مرتبط است.
صورت سود و زیان، حاصل برنامه‌های زمانی است که در بالا به آن‌ها اشاره‌شده است. توجه داشته باشید که درآمد عملیاتی برابر با درآمد خالص نیست. جهت به دست آوردن درآمد خالص باید مالیات و سودهای پرداختی بابت وام‌ها از آن کسر گردد.
مرور کلی بر بودجه مالی
سه بودجه در بخش بودجه مالی متعلق به بودجه جامع همچنان باقی‌مانده‌اند. آن‌ها شامل بودجه گردش وجوه نقدی، ترازنامه بودجه‌ای و بودجه برای هزینه‌های سرمایه‌ای می‌باشند.
بودجه نقدی بیانگر جریان ورودی و خروجی نقدی، میزان وام گرفته‌شده مورد انتظار و میزان سرمایه‌گذاری مورد انتظار است. هر آیتمی که به‌صورت نقدی نیست مانند تورم در بودجه نقدی نادیده گرفته می‌شود.
ترازنامه بودجه شده، اگر برنامه‌های بودجه‌بندی در طول دوره بودجه‌بندی معتبر باقی بمانند تراز دارایی‌ها، بدهی‌ها و صاحبان سهام را در پایان دوره نشان می‌دهد.
بودجه هزینه‌های سرمایه‌ای شامل ارقام بودجه برای دارایی‌های ثابت ارزشمند و بزرگ شرکت هست.
این موارد بودجه‌هایی هستند که بیشترین کاربرد را داشته و معمولاً در بودجه جامع شرکت‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. بعضی از شرکت‌ها ممکن است از یک و یا چند بودجه استفاده نکنند، اما بیشتر شرکت‌ها از تمامی آن‌ها استفاده می‌کنند. برای مثال شرکت‌های خدماتی معمولاً از بودجه‌های عملیاتی استفاده نمی‌کنند.
منبع: گروه نرم افزاری قیاس
- ۹۶/۰۸/۰۹