زمانی که صحبت از حسابداری می‌شود باید به حساب آرایی در آن نیز اشاره کرد. فرض کنید که یک کار را مدیریت می‌کنید و کنترلر شما به تازگی بررسی، گزارش مقدماتی و یا پیش نویس ترازنامه انتهای سال را به شما تسلیم کرده است.
این مثال بخش‌های دارایی و بدهی‌های جاری را در پیشنویس ترازنامه نشان می‌دهد.
دارایی ها و بدهی های جاری یک کسب و کار قبل از حساب آرایی
یک لحظه صبر کنید: مانده نقدی 10 دلاری؟ چگونه چنین چیزی ممکن است؟ شاید
کسب و کار شما با مشکلاتی در زمینه جریان نقدی مواجه است و شما قصد دارید
تا وام‌های کوتاه مدت خود را افزایش داده و جمع آوری حساب‌های دریافتنی را
سرعت بخشید تا مانده افزایش یابد. هیچ کسی دوست ندارد تا مانده نقدی نزدیک
به صفر را در ترازنامه خود مشاهده کند. این موضوع آن‌ها را مضطرب می‌کند. اهمیتی ندارد که چگونه سعی می‌کنید تا شدت مشکل را کاهش دهید.
کنترلر شما احتمالا با تکنیک‌هایی که عنوان حساب آرایی را دارند آشنایی دارد، یعنی یک راه بسیار ساده برای آن که مانده نقدی شما بهتر به نظر آید. فرض کنید پایان سال مالی شما 10 ام آبان می‌باشد. کنترلر شما دریافت‌های نقدی را از مشتریانی که حساب‌های دریافتی خود را در حقیقت در 11، 12، 13 و 14 آبان پرداخت خواهند کرد محاسبه می‌کند و گزارش‌های رسید نقدی این 4 روز را به گونه ای ثبت می‌کند که جمع آوری این وجوه نقد در روز 10 آبان صورت گرفته باشد.
بعد از همه این ها ممکن است این بحث پیش بیاید که تا جایی که مشتریان مدنظر هستند چک های آن ها که هنوز به بهانه ای دریافت نشده است، در حقیقت پول شما محسوب می‌شوند.
حساب آرایی میزان حساب های دریافتنی را کاهش می‌دهد و همان مقدار را به میزان نقدی می‌افزاید. این کار هیچ تاثیری بر روی رقم سود شما در آن دوره نخواهد گذاشت و مانده نقدی شما را به نظر بهتر نشان خواهد داد. حساب آرایی همچنین می‌تواند برای بهبود سایر مانده حساب ها نیز مورد استفاده قرار گیرد اما به این موارد در این مقاله اشاره نشده است.
تمام این تکنیک ها باز بودن دفاتر مالی برای ثبت وقایع خاصی را در برمی‌گیرند که بعد از انتهای سال مالی (تاریخ انتهای ترازنامه) به وقوع می پیوندند تا از این طریق همه چیز بهتر از آن چیزی که به واقع تا آخرین روز سال در کسب و کار بوده است به نظر آید.
به نظر می‌رسد که همه از این کار بهره می‌برند این طور نیست؟ این طور دیده می‌شود که شما به عنوان یک مدیر کار خود را بهتر انجام داده‌اید و و وام دهندگان و سرمایه گذاران شما دچار وحشت نخواهند شد. درست است؟ خیر این تصوری اشتباه است. حساب آرایی، بستانکاران و سرمایه گذاران شما را فریب می‌دهد زیرا آن ها کاملا حق دارند تا انتظار داشته باشند که پایان سال مالی عنوان شده شما در گزارش های مالی حقیقتا انتهای سال مالی شما باشد.
با این حال در برخی از موقعیت‌ها وام دهنده اصلی به کسب و کار کاملا به این امر واقف است که در حساب آرایی دخیل بوده است. وام دهنده مخالفتی با این موضوع نمی‌کند زیرا می‌خواهد که کسب و کار به شیوه ای عمل کند که ترازنامه بهتر به نظر آید. مامور رسیدگی وام می‌خواهد وام دهد تا کسب و کار از موقعیت مناسب تری برخوردار گردد. مهم تر از همه آن که وام دهنده در دستکاری کردن حساب ها همدست شما بوده است.
حساب آرایی می‌تواند اولین قدم به سوی ارتکاب جرم باشد. امروز مقدار کمی حساب آرایی و فردا هم همینطور، چه کسی می‌داند که پس از آن چه اتفاقی خواهد افتاد. ممکن است تغییر دادن کم ارقام منجر به فریبکاری‌های بسیار جدی‌تری در حسابداری و یا حتی کلاهبرداری از طریق حسابداری گردد. با این حال زمانی که یک کسب و کار اقدام به برخی دستکاری ها در حسابداری می‌کند، آیا مدیر اجرایی ارشد کسب و کار باید گزارشی از دستکاری حسابداری به روسای خود ارائه دهد؟ در بهترین حالت ممکن همه چیز به هم خواهد ریخت.
مطلع باشید که حساب آرایی، جریان نقدی حاصل از فعالیت های عملیاتی را افزایش می دهد که یک رقم بسیار مهم در صورت های جریان نقدی محسوب می‌شود و بستانکاران و سرمایه گذاران به دقت آن را بررسی خواهند کرد. فرض کنید برای مثال یک کسب و کار، دفتر روزنامه دریافت‌های نقدی را برای چند روز پس از انتهای سال مالی خود باز بگذارد.
نتیجه آن است که مانده نقدی انتهایی 3.25 میلیون دلار بیشتر از مقداری خواهد بود که کسب و کار در واقع در حساب های جای خود در تاریخ ترازنامه عنوان کرده است. همچنین مطالبات حساب‌های دریافتنی 3.25 میلیون دلار کمتر از واقعیت در انتهای سال مالی گزارش شده است. این امر جریان نقدی حاصل از سود (فعالیت های عملیاتی) را 3.25 میلیون دلار بیشتر ساخته که می‌تواند دلیل اصلی برای تصمیم‌گیری جهت اعمال حساب آرایی بوده باشد.